Czynników na prowadzenie zbiornika z sukcesem jest bardzo wiele, a podłoże jest tylko jednym z elementów układanki.
English version

Akwarium roślinne vs Akwarium z krewetkami na podłożu Platinum Soil.

Podłoże Platinum Soil jest bardzo bogatym podłożem w składniki mineralne. Posiada mikro i makroelementy oraz kwasy humusowe (stąd głęboka ciemna czerń) i kwasy fulwowe. Ma bardzo dobrą, porowatą i trwałą strukturę, która umożliwia bezproblemowe odmulanie i nie rozpada się w czasie użytkowania.

Platinum Soil świetnie nadaje się zarówno do zbiorników typowo roślinnych, jak i do zbiorników typowo krewetkowych. W przypadku zbiorników typowo roślinnych, w których na starcie sadzimy dużą ilość roślin, dajemy dużą ilość światła, dozujemy gazowe CO₂, mamy zazwyczaj aranżacje z kamieni naturalnych (które też wpływają na parametry wody) oraz korzeni, bogactwo Platinum Soil zostanie wykorzystane przez biotop zbiornika. Natomiast w przypadku zbiornika z krewetkami Caridina, gdzie z „przyzwyczajenia” umieszcza się bardzo skąpą ilość roślin (no bo po co krewetkom rośliny :)) mogą wystąpić nadmiary głównie makroelementów, które mogą zmienić niekorzystnie skład jonowy wody w zbiorniku. Powstanie nadmiar głównie potasu, który niekorzystnie będzie wpływał na krewetki. W uproszczeniu mówiąc, pojawią się problemy ze zgonami. Osmoregulacja oraz wiele czyności życiowych w takim przypadku zostanie zaburzona. W przypadku zbiornika typowo roślinnego (oczywiście z jakąś sensowną dużą ilością roślin, światła i CO₂) potas zostanie wykorzystany przez rośliny i w miarę rozwoju zbiornika konieczne jest jego suplementowanie. W zbiornikach przeznaczonych typowo dla krewetek nadmiar potasu pozostanie. 

Dlatego podłoże Platinum Soil należy w odpowiedni sposób przygotować. Inaczej mówiąc przy zakładaniu krewetkarium pozbywamy się jego „bogactwa”, inaczej niż w przypadku akwarium roślinnego, w którym Platinum Soil i jego „bogactwo” zostanie wykorzystane przez rośliny. Nie trzeba używać żadnych magicznych sztuczek ani zaklęć. Podłoża aktywne, dostępne na naszym rynku różnią się od siebie. Mają inne właściwości, zawierają różną ilość makro i mikroelementów, kwasów humusowych czy fulwowych. I tym samym inaczej zachowują się w zbiornikach. Jeśli sposób „A” startu i prowadzenia zbiornika na podłożu „B” jest skuteczny, to wcale nie oznacza, że sprawdzi się na podłożu „C”.

Jak wystartować zbiornik dla krewetek na podłożu Platinum Soil

Zanim wpuścimy krewetki do zbiornika z podłożem Platinum Soil korzystnie jest pozbyć się nadmiarów makro i mikroelementów. Dobrym sposobem jest zalanie zbiornika czystą wodą RO i cotygodniowa podmiana czystą wodą RO w ilości 50-60%. Jeśli w okresie dojrzewania akwarium dodatkowo zadbamy o odpowiednią ilość roślin, ustabilizujemy zbiornik, który będzie działał długi czas. Oczywiście należy wziąć pod uwagę, że czynników wpływających na efektywność i długość działania zbiornika jest bardzo wiele.  Nie bez znaczenia pozostaje filtracja, światło, suplementacja. Jednak temat filtracji jest na tyle szeroki, że trudno teraz w kilku zdaniach opisać optymalny sposób wraz z zaletami i wadami. Jednym słowem należy zadbać o to, aby w zbiorniku znalazła się wydajna, efektywna filtracja zapewniająca jednocześnie bardzo dobre natlenienie wody (w zbiorniku oprócz krewetek żyją miliardy bakterii, które potrzebują tlenu) oraz sensowna ilość roślin.

Poniżej proponowany sposób startu zbiornika na podłożu Platinum Soil

1. Czas dojrzewania zbiornika to 4-6 tygodni – im grubsza warstwa tym dłużej. Przy warstwie ok. 2 cm +/- 0,5 cm czas dojrzewania to ok. 4 tygodni. Należy zadbać o odpowiednią ilość roślin w zbiorniku, takich jak rogatek, mchy, wątrobowiec, pistia, rzęsa wodna. W zbiorniku ma być obficie zielono a nie smutno i szaro. 
2. Zalanie zbiornika czystą wodą RO bez mineralizacji + bakterie.
3. Pierwszy tydzień 50% podmiany wody na czystą RO + ½ dawki bakterii użytych przy starcie.
4. Drugi tydzień 50 % podmiany wody na czystą RO + ½ dawki bakterii.
5. Między 3-6 tygodniem kontynuacja cotygodniowych podmian wody po poziomie 50% i uzupełnienie bakterii użytych przy starcie.
6. Po upływie okresu dojrzewania, należy zmineralizować wodę do żądanych parametrów. Na następny dzień ewentualnie zmierzyć i skorygować parametry wody (przewodność oraz twardość ogólna może się zmniejszyć na skutek działania podłoża). Dopiero wpuścić krewetki.
7. Cotygodniowe podmiany: zalecamy 25% cotygodniowe podmiany wody.

Podmiany wody podczas dojrzewania zbiornika

Czy nie można na początku wymienić od razu 100% wody, zamiast robić kilka podmian po 50%? Otóż nie. To nie jest to samo. Korzystniej jest robić parę podmian wody po 50% zamiast jednej dużej. Pozwoli to na ustalenie się korzystnej równowagi i dużo bardziej skuteczne „wypłukanie” nadmiarów składników. Woda RO jest „pusta” (prawie jałowa pod względem jonów minerałów). Zatem chętnie przyjmuje jony (kationy i aniony) oddawane przez podłoże, a podłoże chętnie je oddaje do „pustego miejsca”, zapełniając je i dążąc do równowagi (wyrównania maksymalnych możliwych stężeń oddanych przez podłoże kationów i anionów). Wymaga to jakiegoś określonego czasu. Przy kolejnej podmianie wody sytuacja się powtarza, ale maksymalne stężenie równowagowe wszystkich jonów jest nieco mniejsze, ale dalej bardzo wysokie. Przy kolejnej podmianie stężenie równowagowe jest już dużo mniejsze i spada z każdą kolejną podmianą itd. Poniżej w tabeli można zobaczyć dla wyobrażenia (z pewnym uproszczeniem) jak zmienia się skład procentowy wody w zbiorniku podczas cotygodniowych podmian w zbiorniku o poj. 100 l, w którym podmieniamy 50% wody co tydzień z obecnym hipotetycznym składnikiem A o stężeniu początkowym 100%. Zakładamy, że stężenie składnika A między następnymi podmianami wzrasta o 80% w stosunku do stężenia od ostatniej podmiany. Tak w uproszczeniu możemy zasymulować ustalanie maksymalnego stężenia równowagowego jonów oddawanych przez podłoże.

Biorąc pod uwagę powyższe założenia, należy pamiętać, iż w przypadku tylko jednej dużej podmiany (powiedzmy 99,99%) w zbiorniku 100 l stężenie składnika A po podmianie wody będzie wynosić ok. 80%. Zatem korzystniejsze jest wykonanie kilku podmian 50% niż jednej dużej.

Bakterie

Kluczowa sprawa przy uruchomieniu każdego zupełnie nowego zbiornika. Warto użyć jest dobrych, efektywnych bakterii. Preparatów takich jest na rynku bardzo dużo, lepszych i gorszych. Jedną rzeczą, na którą należy zwracać uwagę to termin ważności oraz unikanie kupowania na popularnym serwisie aukcyjnym rozważanych w postaci tzw. próbek. 

Pomiar przewodności

Zadbać należy również o prawidłowe wskazania miernika uS bądź TDS. Nie musisz mieć mierników za kilka tysięcy złotych. Takie  mierniki dają oczywiście dużą pewność i dokładność pomiaru. Wymagają specjalistycznych elektrod, serwisowania, kalibrowania. Ale nawet najdroższy miernik bez poprawnej kalibracji będzie bezużyteczny.  Ten tani również może wystarczająco spełnić swoje zadanie pod warunkiem poprawnej kalibracji, sprawnej nowej baterii i czystych elektrod. Tak na marginesie, trafiło do nas sporo osób z prośbą o kalibrację miernika, bo podejrzewali, że wskazują one niepoprawne wartości uS czy TDS. Różnice od miernika referencyjnego wynosiły od 40-50 uS (i to różnie albo zawyżanie albo zaniżanie wyniku) a czasami nawet ponad 70 uS. I jaki jest sens porównywania przewodności w takim przypadku, mówienia o „idealnych parametrach”? W większości przypadków mierniki udawało się skalibrować, choć nie we wszystkich. Całkiem niedawno mieliśmy popularny miernik TDS, którego nie dało się skalibrować. A to z powodu chyba optymalizacji jego w chińskiej fabryce. Jak okazało się nie było potencjometru za pomocą którego można dokonać kalibracji. A miernik ten miał ponad 40 uS błędu (zaniżał wyniki pomiaru) i tak mu pozostało.

Dodatki i zdrowy rozsądek

Należy zwracać również na używane dodatki do prowadzenia krewetkarium. Jeśli nie rozumiemy jak dany preparat działa i jak wpływa na parametry wody to lepiej go nie używajmy. Popularny przykład AZOO Mineral+, jako środek do ponoszenia przewodności. Nic innego jak wielka pomyłka. Preparat ten nie służy do ponoszenia przewodności, tylko do uzupełnienia minerałów, mikroelementów. A podnosząc tym preparatem przewodność o ok. 100 uS możemy narobić wielkich szkód w zbiorniku.
Czy robienie na zapas „koncentratu” z popularnego mineralizatora Salty Shrimp GH+ i jego późniejsze dozowanie z butelki za pomocą pompki do mydła. Czy dozowanie wszystkich preparatów na raz, bo może będzie lepiej… Czy używanie Mironekutonu na raz w postaci różnych preparatów i duplikowanie ich: Mosura Old Sea Mud Powder, Benibachi Mironekuton, Mironekton czy QualDrop Mironekuton. Te wszystkie wymienione produkty to jedno i to samo. Mironekuton jest jeden i pochodzi z Japonii z jednego miejsca. Czy dozowanie razem bardzo podobnych preparatów, np. Magic Powder, Bee Max, MK Golden Powder, Shirakura Chi Ebi.  Albo w drugą stronę. Totalna ignorancja: nic nie sypię, nic nie mierzę, nie robię podmian wody.

Odmulanie

Rozwijająca się z czasem flora bakteryjna w zbiorniku przyrasta w mediach filtracyjnych i głównie w podłożu. Stanowi tzw. osad czynny, bardzo podobny do tego, który jest obecny w oczyszczalniach ścieków. W wielkim uproszczeniu, produktem każdej oczyszczalni ścieków jest czysta woda oraz odpad, nadmiar właśnie osadu czynnego, który musi być regularnie usuwany, aby zapewnić odpowiednie parametry pracy oczyszczalni. W przypadku nadmiernego stężenia osadu czynnego, proces oczyszczania będzie zaburzony lub w ogóle ustanie.  Podobnie jest w zbiornikach mocno zamulonych. Zbiornik przestaje działać. Dlatego też trzeba regularnie czyścić gąbki, filtry czy odmulać podłoże.  Odmulanie podłoża ma tylu zwolenników co przeciwników. I raczej polecane jest dla zaawansowanych.

Podsumowanie

Nie należy się obawiać, dużych podmian wody przy starcie. Twierdzenie, że duże podmiany wody wypłuczą korzystne bakterie i „uszkodzą” nam tzw. cykl azotowy nie jest do końca prawdą. Bakterie osiedlają się nie w wodzie, a głownie w podłożu i w mediach filtracyjnych. Oczywiście proponowany sposób startu nie jedynym słusznym sposobem.  Czynników na prowadzenie zbiornika z sukcesem jest bardzo wiele, a podłoże jest tylko jednym z elementów układanki.